Grudzień miesiącem frankowiczów
W pierwszej połowie grudnia TSUE wydał trzy niezwykle istotne rozstrzygnięcia w sprawach frankowych. Wszystkie korzystne dla kredytobiorców.
W wyroku z dnia 14 grudnia 2023r., C-28/22, TSUE wypowiedział się przede wszystkim na temat biegu terminu przedawnienia roszczeń banków o zwrot wypłaconego kapitału kredytu.
Orzekł, że termin ten nie rozpoczyna się dopiero w chwili, gdy umowa stała się trwale bezskuteczna. Stoi to w sprzeczności z przyjętym w polskim orzecznictwie poglądem,
opartym o uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021r., III CZP 6/21, zgodnie z którym banki nie mogły dochodzić zwrotu kapitału do momentu złożenia przez
kredytobiorców – konsumentów sformalizowanego oświadczenia w przedmiocie braku zgody na związanie niedozwolonymi postanowieniami umownymi.
Roszczenia banków nie mogą się przy tym przedawniać później niż roszczenia konsumentów. W praktyce oznacza to, że termin ten rozpoczyna bieg wcześniej,
choć TSUE nie wypowiedział się na temat kiedy dokładnie. Można więc zasadnie przyjąć, że będzie to data otrzymania przez
bank reklamacji kredytobiorcy lub pozwu, jeżeli taka reklamacja nie została złożona.
Dalej TSUE zakwestionował możliwość pozbawienia konsumenta odsetek za opóźnienie na skutek zgłoszenia przez bank zarzutu zatrzymania.
Tu również TSUE nie wypowiedział się na temat samej możliwości zgłoszenia tego zarzutu, powszechnie wykorzystywanego przez banki,
wskazał jednak, że nie może on wstrzymywać naliczenie odsetek.
Wyrok został entuzjastycznie przyjęty przez portale zajmujące się tematyką kredytów frankowych, gdyż może on w praktyce oznaczać,
że w wielu przypadkach roszczenia banków o zwrot kapitału kredytu okażą się przedawnione.
Wcześniej, w poprzedzającym opisane rozstrzygnięcie wyroku z dnia 7 grudnia 2023, C-140/22, TSUE orzekł, że kredytobiorcy nie muszą
składać przed sądem oświadczenia w sprawie skutków nieważności umowy kredytowej. Orzeczenie to może nieznacznie przyspieszyć
procesy frankowe, gdyż sądy nie będą zobligowane do odbierania tego rodzaju oświadczeń od frankowiczów. Nie zwalnia to jednak
sądów z obowiązku pouczenia kredytobiorców o skutkach związanych z żądanym stwierdzeniem nieważności umów kredytowych.
Wreszcie w nie mniej istotnym postanowieniu z dnia 10 grudnia 2023r., C-765/22 TSUE wypowiedział się jednoznacznie,
że w przypadku uznania umowy kredytowej za nieważną banki nie mogą domagać się od kredytobiorców innych świadczeń
poza zwrotem wypłaconego kapitału kredytu oraz ewentualnymi odsetkami w wypadku zwłoki konsumenta w zwrocie.
Tym samym TSUE zamknął dyskusję wywołaną zgłaszanymi przez banki po wrześniowym wyroku w sprawie C-139/22 twierdzeniami,
że jeśli nie przysługują im roszczenia o zwrot wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu, to mogą na innej podstawie
żądać waloryzacji wypłaconej kwoty kredytu. Banki mogą żądać wyłącznie zwrotu wypłaconej kwoty kredytu, wszelkie dalsze
żądania nie mają uzasadnienia. Obawy kredytobiorców związane z potencjalnymi roszczeniami banku zostały więc ostatecznie rozwiane.
