Odpowiedzialność za długi spółki – spółki osobowe
Co należy wziąć pod uwagę decydując się na taką, a nie inną formę prowadzenia działalności gospodarczej? Przed takim pytaniem stoją najczęściej osoby,
które rozważają prowadzenie działalności gospodarczej w formie innej niż jednoosobowa działalność gospodarcza. Najczęściej tym, co zniechęca do takiej formy
działalności jest bardzo szeroka (niemal nieograniczona) odpowiedzialność za zadłużenie. Oczywiście, nikt nie zakłada niepowodzenia swojego biznesu,
ale chcąc ograniczyć swoją odpowiedzialność, dla wielu naturalnym rozwiązaniem jest spółka. Z uwagi na inne czynniki (takie jak sposób opodatkowania,
czy formalności niezbędne do prowadzenia spółki) wybór pada na spółki osobowe. Ale czy to zawsze dobra decyzja? Kto odpowiada za zobowiązania takich spółek?
Omawiając problematykę odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółek osobowych należy rozpocząć od wskazania, że do kategorii spółek osobowych zaliczyć należy
cztery spółki – są nimi spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna.
Najpopularniejszą spółką jest spółka jawna. Zgodnie z art. 22 §2 KSH, każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie
z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Co to znaczy solidarnie? Otóż wierzyciel może wybrać, czy będzie się domagał płatności od samej spółki, niektórych wspólników,
wszystkich wspólników jednocześnie, czy też od spółki i wspólników w tym samym czasie. Oczywiście ten kto zapłaci wierzycielowi, będzie mógł się domagać zwrotu odpowiedniej
części od pozostałych wspólników. Wierzyciel nie może jednak od razu sięgnąć do kieszeni wspólnika. Może bowiem prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w jedynie przypadku,
gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Spółka partnerska jest spółką o tyle charakterystyczną, że może być utworzona przez ściśle określony katalog osób, w celu wykonywania przez nie wolnego zawodu.
Nie jest to zatem często spotykana forma spółki. Jeśli chodzi o zasady odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki partnerskiej,
to w zasadzie aktualne pozostają powyższe rozważania dotyczące sytuacji w spółce jawnej. Jest jednak wyjątek, mianowicie wspólnicy (partnerzy)
nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce.
Chodzi o tzw. „błąd w sztuce” popełniony przez jednego z partnerów, lub osobę pozostającą pod jego kierownictwem.
Jeśli chodzi o spółkę komandytową, to ze swej definicji jest spółką w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez
ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Ta definicja wskazuje na podział wspólników na dwie grupy.
Podstawowym skutkiem takiego podziału jest zróżnicowanie zasad odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. O ile komplementariusz będzie odpowiadał jak wspólnik
spółki jawnej, o tyle sytuacja komandytariusza jest o wiele korzystniejsza. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy
komandytowej. W uproszczeniu, jest to określona w umowie kwota która stanowi górną granicę odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki.
Podobnie jak w spółce komandytowej, cechą spółki komandytowo-akcyjnej jest istnienie wspólnika (komplementariusza) który za zobowiązania spółki ponosi nieograniczoną odpowiedzialność.
I podobnie jak w spółce komandytowej, tak w spółce komandytowo-akcyjnej do odpowiedzialności komplementariusza znajdą zastosowanie przepisy dotyczące spółki jawnej.
Drugim rodzajem wspólnika w spółce komandytowo-akcyjnej jest akcjonariusz. Ustawa wprost stanowi, że akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.
Jest to cecha zaczerpnięta ze spółek kapitałowych i w niespotykana w pozostałych spółkach osobowych.
Oczywiście nie jest możliwe szczegółowe przedstawienie zasad odpowiedzialności wspólników w poszczególnych spółkach w kilku słowach.
Z pewnością jest to jednak kwestia na tyle istotna, że przed podjęciem decyzji należy skonsultować swoją sytuację z adwokatem.
Wybór odpowiedniej formy działalności będzie skutkował tym, czy wspólnik będzie odpowiadał za długi spółki, czy też będzie wolny od tej odpowiedzialności.
